TN22: Phản ứng của acetaldehyde với Cu(OH)₂/OH-
Minh họa tính khử của aldehyde (CH₃CHO); phân biệt aldehyde với xeton; viết và hiểu bản chất phản ứng oxi hóa – khử với Cu(OH)₂; rèn kỹ năng quan sát hiện tượng và suy luận hóa học.
1/ TÊN THÍ NGHIỆM: Phản ứng của acetaldehyde với Cu(OH)₂/OH-
2/ CHUẨN BỊ
- Dụng cụ: ống nghiệm, cốc thủy tinh lớn. Bếp điện hoặc đèn cồn.
- Hoá chất: dung dịch sodium hydroxide 10% (NaOH), acetaldehyde 10% (CH₃CHO), dung dịch copper (II) sulfate 5% (CuSO₄).
3/ CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
- Bước 1: Cho vào ống nghiệm khoảng 2– 3 giọt dung dịch CuSO₄ 5%, thêm tiếp dung dịch NaOH 10% lắc đều cho đến khi lượng kết tủa không tăng thêm nữa.
- Bước 2: Cho khoảng 3 mL dung dich acetaldehyde 10%, lắc đều. Đun nóng hỗn hợp.
Theo dõi sự biến đổi màu của các chất trong ống nghiệm.
4/ LINK VIDEO THÍ NGHIỆM
(Chưa có — sẽ bổ sung sau)
5/ PHÂN TÍCH Ý NGHĨA TỪNG BƯỚC TIẾN HÀNH
| Bước tiến hành | Mục đích / Ý nghĩa | Phương trình / Giải thích |
|---|---|---|
Cho 2–3 giọt dung dịch CuSO₄ 5% vào ống nghiệm, thêm dung dịch NaOH 10%, lắc đều. | Tạo kết tủa Cu(OH)₂ màu xanh lam – chất oxi hóa sẽ tham gia phản ứng với aldehyde. | |
Cho khoảng 3 mL dung dịch CH₃CHO 10% vào ống nghiệm, lắc đều. | Đưa aldehyde vào môi trường kiềm chứa Cu(OH)₂, bắt đầu phản ứng oxi hóa – khử giữa CH₃CHO và Cu(II). | |
| Đun nóng nhẹ ống nghiệm. | Tăng tốc độ phản ứng, xúc tiến quá trình khử Cu(II) → Cu(I), đồng thời giúp Cu₂O kết tinh thành màu đỏ gạch rõ nét. | Khi đun nóng, Cu(OH)₂ bị aldehyde khử → Cu₂O (đỏ gạch), dung dịch chuyển trong. |
6/ NHẬN XÉT VÀ GIẢI THÍCH HIỆN TƯỢNG
Hiện tượng quan sát được:
- Ban đầu dung dịch có màu xanh lam (do Cu(OH)₂).
- Khi cho CH₃CHO vào và đun nóng, kết tủa dần chuyển từ xanh → vàng nâu → đỏ gạch.
- Sau phản ứng, xuất hiện kết tủa Cu₂O đỏ gạch, dung dịch trong hơn.
Giải thích bản chất: CH₃CHO (acetaldehyde) có nhóm –CHO dễ bị oxi hóa thành nhóm –COOH trong môi trường kiềm (CH₃CHO + [O] → CH₃COOH). Ion Cu²⁺ trong Cu(OH)₂ bị khử thành Cu⁺, sau đó kết tủa dưới dạng Cu₂O (đỏ gạch). Bản chất phản ứng là oxi hóa – khử: CH₃CHO là chất khử, Cu(OH)₂ là chất oxi hóa. Đây là phản ứng định tính nhận biết aldehyde, không xảy ra với xeton.
7/ CÂU HỎI ÔN TẬP
8/ CHÚ Ý
CHÚ Ý: Để phản ứng tráng bạc thu được kết quả tốt:
- Cần rửa ống nghiệm thật sạch.
- Để sản phẩm thu được sau phản ứng tráng đều và đẹp, ở bước 2 cần để yên ống nghiệm trong cốc nước nóng.